حیات سیاسی و فرهنگی اردبیل از شیخ صفی تا شاه تهماسب

تشکیل سلسله صفوی در سال 907 هجری به عنوان یکی از مهمترین تحولات تاریخ ایران قلمداد می¬شود، که نه تنها با تثبیت حاکمیت خود بر مناطق وسیع و ایجاد وحدت سیاسی برای دو قرن و نیم در میان این مناطق زمینه ساز استقلال ایران شدند ، بلکه با رسمیت بخشیدن به تشیع و حمایت همه جانبه از این مذهب تاریخ ایران را در مسیر نوینی قرار دادند. مؤسس این سلسله اسماعیل میرزا بود که با استفاده تجربه نظامی پدر و پدربزرگش و با درس گرفتن از علل شکست آنها و با پشتوانه و حمایت مردمی طرفداران و مریدان طریقت صفوی که نتیجه قرنها فعالیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اجدادش در شهر و منطقه اردبیل بود موفق به تشکیل سلسله صفوی شد. از همین رو این پایان نامه با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از متون و اسناد تاریخی حیات سیاسی- اجتماعی و فرهنگی اردبیل، از تشکیل خانقاه صفوی توسط شیخ صفی تا تثبیت حاکمیت اسماعیل بر ایران، را شرح و تفسیر می نماید. بررسی تحولات تاریخی اردبیل در این دوره مستلزم آگاهی از وضعیت جغرافیای طبیعی و فضای تاریخی این شهر می باشد. موقعیت شهر اردبیل و حیات فرهنگی، اقتصادی آن نه تنها بر وضعیت و موقعیت خاندان صفوی تأثیر گذاشت بلکه زمینه¬ را برای خیزش این خاندان به منظور رسیدن به قدرت را فراهم نمود و از سوی دیگر نیز تشکیل خانقاه صفویه، فعالیت های شیوخ صفوی،حضور گسترده مریدان و طرفداران این خاندان در اردبیل و نهایتاً حمایت¬های بی دریغ حکمرانان صفوی و غیر صفوی در ادوار مختلف تاریخی از شهر و خانقاه اردبیل بر حیات فرهنگی ، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شهر تأثیر فراوانی گذاشت.